Ինքնագիր
գրական հանդես
ISSN 1929-4499

Ստրասբուրգի Մարդկային Իրաւանց Ատեանի նորագոյն որո­շու­մով, որ գերիշխան որոշում մըն է, օրէնքը կը հռչակէ որ օրէնքէն դուրս ենք։ Շարունակութիւնն է եւ պարզ կրկնութիւնը ցեղա­սպա­նական արարքին։

Սիրեցյալները կռվում են դանակներով ու մտրակներով, ամուսինն ու կինը՝ թունավոր սնկերով, քնաբերներով ու թաց վերմակներով:

էջին վրայ մեր լուացքի մեքենան կը «տնկէ», զայն կ՚աշխատցնէ (բառին երկու իմաստով) եւ անոր աշխատանքին մէջէն կը հանէ «սկզբունք» մը, ինչպէս լուացքը կը հանեն մեքենայէն։ Իւրայատուկ հեգնանքով՝ Պոնժ կը...

Հպատակի՛լ թերացումին։ Հէոլդերլինեան հրամայականն է։ Յանձնուիլ կորուստին։ Հրամայականը կը կարօտի բացատրութեան։ Ինչպէ՞ս հպատակիլ։ Ինչպէ՞ս յանձնուիլ։ Բանաստեղծօրէ՛ն։ Այդ չէ՞ր Հօլդըռլինին խօսքը։ «Բանաստեղծօրէն կը բնակինք»։ Բանաստեղծօրէն կը հպատակինք աստուածներու թերացումին։ Հէոլդերլինի...

Մեկը ֆեմինիստ էր, մյուսս՝ չէ:
Մեկը թարգմանիչ էր, մյուսս՝ չէ:
Մեկն ինստիտուցիոնալ կրթություն ուներ, մյուսս՝ չէ:
«Բայց միասին «կջանայինք դարման մը գտնել մեզ հուզող հարցերուն»:

Բառախաղ, նմանաձայնական բառախաղ, կատակ, բառի զեղծում, «սխալ» ուղղագրութիւն, խօսակցական լեզուին պատկանող կտրատումներ, քերականական խախտումներ, «անպատկառութեան» բոլոր լեզուական տեսակները կը նկատուին Քընօի մօտ իմաստի արտադրութեան գործօններ:

վառում է հենց օրագրերը, իրեն հնարավորինս ամենամոտ տեքստերը, որոնք թույլ կտան իր անձից էլ սարքել խորհրդանիշ, որը սկզբում կունենա, հետո կկորցնի տարբեր իմաստներ, այնքան, մինչև չի դառնա անգույն հղում,...

բանաստեղծութիւնը ծառայելէ վերջ իրմէ անդին գտնուող այլազան նպատակներու - իմաստներու- կ՚անկախանայ, կ՚անջատուի նոյնիսկ «իմաստէն»:

Գրողի սիրուհու Մարոյի կերպարն ասես կերտվում է միայն նրա համար, որ վեպում էլի մեկը կլանված լինի էպոսով.

«Ո՜հ, Հայր Աստուած, Դուն որ յուսահատ գիշեր մը՝ որդիդ խաչեցիր, որ այդ արիւնահեղ գի­շերուան մէջ, երբ հետզհետէ աւելի՝ հոգեվարքը կը դառնար անկարելի — պոռալու աս­տիճան — դարձար Դո՛ւն իսկ...

Հնարաւոր է այսօր փորձել կրօնական բնոյթ ունեցող շարժում մը, տեսակ մը «Եկեղեցի», որ գոյութիւնը պիտի միաւորէր ո՛չ միայն ուժերու բաղադրումի մը անմիջական պէտքերուն պատասխանելու նպատակով, այլ նոյն այդ գոյութիւնը...

Ինչպէս Երեւանի մէջ, եթէ օդը նպաստաւոր ըլլայ, Արարատը կը տեսնեն երեւանցիք, բայց զայն միայն իրենց սրտին մէջ ունին…, այնպէս ալ սփիւռքահայը Հայաստանը իբրեւ ամբողջ իրականութիւն, կորսուածը եւ ներկան, իբրեւ...

Այդպէս կապուած, անասնական ճիչեր արձակող բերանը հող կը կլլէ, եւ ընդհակառակը սրբանային ճեղքուածքը, պոռոտ վարդագոյն, երկնքին դարձած է ծաղիկի մը պէս (ցիցին ծայրը մտցուցած է փորին եւ ծալլուած սրունքներուն...

Աստուծոյ բացակայութիւնը  փակուիլ մը չէ այլեւս։ Բացուիլ մըն է դէպի անհունը։ Աստուծոյ բացակայութիւնը աւելի մեծ է, աւելի աստուածային է, քան Աստուած

Առաջին «արգիլում»ը, Բատայլի համաձայն, դիա­կին մօտենալու արգիլումն է։ Ատկէ կը ծնի ինչ որ Բատայլ կը կոչէ (հետեւելով կրօնք­ներու պատ­մութեան մաս­նա­գէտներուն) սրբազնականը, ֆրանսերէն՝ le sacré։ Այդ առաջին ար­գիլումը կը կապէ...

Արուեստը միայն, ար­ուես­տի անգթութիւնը միայն, անմարդ­կային պա­հերու պատկերացումով, հնարաւոր կը դարձնէ այս ձեւով մասնակցիլը, աւե­րումի մը մասնակցիլը, բայց առանց աւե­րուե­լու

Աբովյանը գնում է երկու տարբեր սկիզբների համաձուլման ճանապարհով` արևմտյան ֆորմա և արևելյան պատմողի ձայն` գումարած տեղական` հայկական նյութ:

Այժմ արդեն ստիպված պետք է ես մեջբերեմ Չարենցի խոսքը.

1937 թ. իր տետրակներից մեկում  Չարենցը դատողություններ, նշումներ է անում թվերի վերաբերյալ և բառացի գալիս հետևյալ եզրակացության.

«Աբեղյանը քաքել է մեր թվերի վրա»